O REŻYSERZE

ASGHAR FARHADI, ur. w 1972 reżyser i scenarzysta. Pierwszy film nakręcił w wieku 13 lat w młodzieżowym klubie filmowym. Zrealizował jeszcze pięć krótkometrażowych filmów, a w 1991 r. rozpoczął studia teatralne na Uniwersytecie w Teheranie. Wybór tego kierunku odcisnął duży wpływ na styl jego późniejszych filmów. Pracę licencjacką Farhadi poświęcił dziełom Harolda Pintera, a konkretnie funkcji ciszy i pauzy w jego sztukach. Kontynuował studia na kierunku reżyserskim na Uniwersytecie Tarbiat Modares w 1996 r. Tam zaczął pisać scenariusze sztuk teatralnych i seriali telewizyjnych. Po uzyskaniu tytułu magistra pracował jako scenarzysta i reżyser seriali telewizyjnych, m.in. „Dastane Yek Shahr” (Opowieść o mieście). 

W 2002 r. napisał scenariusz i wyreżyserował swój pierwszy film fabularny, „Tańcząc w pyle”. Obraz uhonorowano nagrodą dla najlepszego aktora na 25. MFF w Moskwie, nagrodą dla najlepszego filmu przyznawaną przez Rosyjskie Towarzystwo Krytyków Filmowych oraz nagrodą za najlepszy scenariusz i reżyserię na 48. Festiwalu Filmowym Azja-Pacyfik (APFF). 

Rok później Farhadi nakręcił dramat społeczny „Piękne miasto” – gatunek, który w tamtym czasie nie cieszył się zbyt dużą popularnością. Film opowiada o konflikcie pomiędzy rodziną skazanego na śmierć mordercy a rodziną jego ofiary. Los 18-letniego zabójcy spoczywa w rękach krewnych jego ofiary, którzy mają prawo uchylić ciążący na nim wyrok śmierci. Film miał premierę we Francji w 2004r., zyskując rozgłos na lokalnych i międzynarodowych festiwalach i zdobywając wiele nagród, m.in. Grand Prix MFF w Warszawie. Kolejnym filmem Farhadiego był „Perski Nowy Rok” z 2005 r., który w bezkompromisowy sposób nakreślił napięty styl życia irańskiej rodziny z klasy średniej z perspektywy ich pokojówki, ukazując podwójne życie rodziny w społeczeństwie. 

Dwa lata później Farhadi wyreżyserował „Co wiesz o Elly?” – film o grupie przyjaciół, którzy wyjeżdżają na wakacje na północ Iranu. Zaginięcie jednej z dziewczyn stawia grupę w skomplikowanym położeniu i uruchamia pełną napięcia fabułę. Film miał premierę równocześnie na MFF w Berlinie i Festiwalu Filmowym Fajr w Teheranie. Na obu z nich zdobył nagrody za najlepszą reżyserię: berlińskiego Srebrnego Niedźwiedzia i Kryształowego Feniksa z Fajr. W 2009 r. film „Co wiesz o Elly?” miał premierę we Francji; zobaczyło go ponad 100 000 widzów. 

Po tym sukcesie Farhadi rozpoczął pracę nad scenariuszem kolejnego filmu, „Rozstanie”, który nakręcił w 2010 r. Po raz kolejny skupił się tu na przedstawicielach klasy średniej: przechodzącym kryzys małżeństwie, które mimo wspólnego dziecka decyduje się na rozwód. „Rozstanie” miało premierę podczas MFF w Berlinie, gdzie film zdobył Złotego Niedźwiedzia za najlepszy film oraz Srebrne Niedźwiedzie dla najlepszego aktora i najlepszej aktorki, przyznane całej obsadzie filmu. To był tylko początek długiej listy ponad 70 międzynarodowych nagród, w tym Złotego Globu dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego, Cezara dla najlepszego filmu zagranicznego i wreszcie Oscara dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego. Międzynarodowy sukces „Rozstania” to zarazem największy sukces kina irańskiego na świecie. W samej Francji film miał milionową publiczność: pokazywano go w 250 kinach i był to największy kasowy sukces irańskiego filmu w tym kraju. W grudniu 2011 obraz miał swoją premierę w USA, stając się jednym z najpopularniejszych filmów nieanglojęzycznych. W tym samym roku Asghar Farhadi znalazł się na liście 100 najbardziej wpływowych ludzi na świecie magazynu „Time”. 

Podczas gdy „Rozstanie” szturmem zdobywało kolejne festiwale filmowe i kraje, Asghar Farhadi z rodziną przeprowadził się do Paryża, aby zacząć pracę nad scenariuszem filmu „Przeszłość”, którego akcja rozgrywa się poza Iranem. Główny bohater, Ahmad, wraca do Paryża po czteroletniej nieobecności, aby sfinalizować prawnie rozwód z Marie. Obecność Ahmada w życiu Marie po tak długim czasie jest dla obojga bohaterów kłopotliwa, zmuszając ich do powrotu do wspólnej przeszłości. W 2013 r. „Przeszłość” miała premierę we Francji na Festiwalu Filmowym w Cannes. Także ten film przyciągnął do kin milionową publiczność. „Przeszłość” zdobyła nagrodę dla najlepszej aktorki w Cannes i została nominowana do Złotych Globów i Cezarów. 

Asghar Farhadi wrócił do Iranu w 2015 r. aby nakręcić „Klienta”. Film został ukończony w 2016 r. i znalazł się w canneńskim konkursie, gdzie Asghar Farhadi zdobył nagrodę za najlepszy scenariusz, a Shahab Hosseini, odtwórca głównej roli, został okrzyknięty najlepszym aktorem. Jesienią tego roku „Klient” miał premierę kinową we Francji i w Iranie, gdzie stał się największym sukcesem Farhadiego. W 2017 r. reżyser otrzymał za niego swojego drugiego Oscara za najlepszy film nieanglojęzyczny. 

Kilka miesięcy później Farhadi rozpoczął kolejny projekt, w którym na ekranie ponownie spotykają się Penelope Cruz i Javier Bardem. W nakręconym w Hiszpanii, w całości po hiszpańsku, filmie „Wszyscy wiedzą” oglądamy też Argentyńczyka Ricardo Darina. Film otworzył 71. Festiwal Filmowy w Cannes i znalazł się w konkursie – to trzecia nominacja Farhadiego do nagrody Złotej Palmy. „Wszyscy wiedzą” to też trzeci film w reżyserii Farhadiego, którego producentem jest Alexandre Mallet-Guy i szósty, którego jest dystrybutorem. Farhadi i Mallet-Guy poznali się w 2009 r. w Berlinie, gdzie Francuz zobaczył „Co wiesz o Elly?”.

Wybrana filmografia:

2009 – Co wiesz o Elly? / Darbareye Elly

2011 – Rozstanie / Jodaeiye Nader az Simin

2013 – Przeszłość / Le passe

2016 – Klient / Forushande

2018 – Wszyscy wiedzą / Todos lo saben